Η λοιμώδης μονοπυρήνωση απαντάται συνήθως σε παιδιά σχολικής ηλικίας και εφήβους.Οφείλεται κατά κύριο λόγο στους ιούς EBV, CMV, HSV 6, παρβοϊό Β19, σε αδενοϊούς, ιούς ηπατίτιδας, τοξόπλασμα, στον ιό της ερυθράς, HIV κ.ά. Μεταδίδεται αερογενώς με σταγονίδια και ο χρόνος επώασης μπορεί να φτάνει μέχρι και τους 6 μήνες.
Συνήθως πριν από την εκδήλωση της νόσου προηγείται ένα πρόδρομο στάδιο, που διαρκεί 1-2 εβδομάδες και περιλαμβάνει αδυναμία, αίσθημα κόπωσης, κεφαλαλγία και κοιλιακό άλγος. Η νόσος χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό, φαρυγγοαμυγδαλίτιδα και τραχηλική λεμφαδενίτιδα. Συνοδά συμπτώματα είναι η ηπατο-, σπληνο-μεγαλία, η κακουχία καθώς και οι μυαλγίες. Ο πυρετός μπορεί να διαρκέσει 1-2 εβδομάδες (ακόμα και υπό αντιβιοτική αγωγή), ενώ οι αμυγδαλές είναι διογκωμένες και με επίχρισμα. Γενικευμένο εξάνθημα εμφανίζεται σε ποσοστό 10%, στην περίπτωση όμως που χορηγηθεί αμπικιλλίνη ή αμοξυκιλλίνη το ποσοστό φτάνει στο 90%.
Οι επιπλοκές της λοιμώδους μονοπυρήνωσης εμφανίζονται κατά την οξεία φάση της νόσου ή ακολουθούν την ύφεσή της. Τα παιδιά συνήθως εμφανίζουν απόφραξη της ανώτερης αναπνευστικής οδού, νευρολογικές (π.χ μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, μεταμορφοψία) και αιματολογικές επιπλοκές (θρομβοπενία, αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, ουδετεροπενία, αιμοφαγοκυτταρικό σύνδρομο). Άλλες πιο σπάνιες επιπλοκές είναι η ηπατίτιδα, η ρήξη σπληνός, η παγκρεατίτιδα, η μυο- και περι- καρδίτιδα, το νεφρωσικό σύνδρομο, οι λοιμώξεις κ.ά.
Εργαστηριακά η διάγνωση γίνεται με την ανεύρεση των ειδικών αντισωμάτων έναντι αντιγόνων των αντίστοιχων ιών (κυρίως EBV και CMV) στο περιφερικό αίμα. Σε πρωτοπαθή λοίμωξη τα IgM αντισώματα ανιχνεύονται από τις πρώτες ημέρες της νόσου και για 1-3 μήνες μετά κι επανεμφανίζονται σε αναζοπύρωση της λοίμωξης. Τα IgG αντισώματα ανιχνεύονται μετά από εβδομάδες ή μήνες από την ενεργό λοίμωξη και παραμένουν θετικά καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής. Ακόμα συχνό εύρημα αποτελεί η λευκοκυττάρωση με σχετική λεμφοκυττάρωση και αύξηση των άτυπων λεμφοκυττάρων, όπως επίσης και οι αυξημένες τρανσαμινάσες.
Η θεραπεία της νόσου, η οποία είναι καλοήθης και συνήθως αυτοϊάται, είναι συμπτωματική. Συστήνεται καλή ενυδάτωση και ανάπαυση, ενώ η επαναφορά σε αθλητικές δραστηριότητες να γίνεται μετά από ένα μήνα από την έναρξη των συμπτωμάτων, ιδίως, όταν υπάρχει σπληνομεγαλία. Χρήση κορτικοστεροειδών απαιτείται σε απόφραξη των αεροφόρων οδών.
Πηγή: UpToDate